ماینینگ و استخراج ارزهای دیجیتال دارای مراحل مختلفی است، از انتخاب ارز دیجیتال مورد نظر گرفته تا دستگاه ماینر و تجهیزات، آماده‌سازی آنها و در نهایت انتخاب استخر استخراج (Mining Pool). اما سوال اصلی اینجاست که استخر استخراج چیست؟ چرا ماینرها به استخرهای استخراج وصل می‌شوند. در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
استخر استخراج چیست؟
استخر استخراج (Mining Pool)، محلی مجازی است که جامعه‌ای از ماینرها هر کدام قدرت پردازشی دستگاه‌های خود را در آنجا با یکدیگر ادغام می‌کنند تا شانس خود را برای سودآوری در ماینینگ افزایش دهند. از آنجایی که رقابت بر سر حل کردن مسائل پیچیده ریاضی در شبکه بیت کوین بسیار زیاد است، ماینرها قدرت پردازشی خود را در استخر استخراج متمرکز می‌کنند.
برای درک بهتر استخر استخراج، لازم است که فرایند ماینینگ را کمی توضیح دهیم. در فرایند ماینینگ، ماینرها تراکنش‌ها را در بسته‌هایی به نام «بلاک» (Block) قرار می‌دهند. برای اتصال یک بلاک به بلاک چین، ماینرها باید با حدس زدن اعداد و حل معادلات ریاضی، جواب معادله یا همان هش بلاک را بدست بیاورند. این کار مستلزم داشتن قدرت پردازش سخت‌افزاری و مصرف برق است. هدف ماینینگ این است که شبکه را امن نگه دارد و از حملات به آن جلوگیری کند. در نهایت برای اینکه انگیزه کار برای ماینینگ وجود داشته باشد، هر ماینری که زودتر از بقیه به جواب معادله برسد، پاداش می‌گیرد که به آن پاداش بلاک (Block Reward) هم می‌گویند. مثلاً پاداش بلاک فعلی بیت کوین، 12.5 واحد بیت کوین است که هر ده دقیقه تولید و به ماینرها تعلق می‌گیرد.
در ماه‌های اولیه ظهور بیت کوین، ماینرها به صورت مستقیم در کار ماینینگ شرکت می‌کردند و استخر استخراجی وجود نداشت. اما اکنون از آنجایی که استخراج یک فرایند رقابتی است و امروزه غول‌های ثروتمند وارد حوزه ماینینگ شده‌اند، ماینرهای کوچک دنیا نمی‌توانند با فارم‌های چند ده هزار دستگاهی رقابت کنند و مستقیما به استخراج ارزهای دیجیتال بپردازند.
فرض کنیم شما دستگاهی با 50 تراهش بر ثانیه قدرت پردازش برای ماین بیت کوین دارید. اگر قصد استخراج مستقیم را داشته باشید، باید با رقبایی بر سر حل مسائل رقابت کنید که توان پردازشی مجموع آنها چیزی در حدود 120,000,000 تراهش بر ثانیه است؛ به همین دلیل شانس شما برای دستیابی به پاداش بلاک تقریباً صفر است.
بنابراین، مهمترین عامل در پیوستن یک ماینر به یک استخر استخراج، بالاتر رفتن شانس سوددهی اوست. ماینرهای کوچک، قدرت پردازش خود را در اختیار یک استخر استخراج قرار می‌دهد و استخر استخراج به نمایندگی از همه، در فرایند ماینینگ شرکت می‌کند، پاداش استخراج را بدست می‌آورد و نسبت به قدرت هر ماینر آن را بین ماینرها تقسیم می‌کند.
پس از آنکه ماینر وارد یک استخر استخراج می‌شود، در واقع توان پردازشی‌اش را به توان پردازشی دیگر اعضای استخر اضافه می‌کند و همه آنها یک ماینر واحد را تشکیل می‌دهند؛ به این ترتیب روند استخراج ارز دیجیتال سریع‌تر، راحت‌تر و به صرفه‌تر خواهد بود.
نکته دیگری که در خصوص استخرهای استخراج وجود دارد، اینجاست که اجتماع ماینرها در یک استخر استخراج مجازی است؛ یعنی، شما در کشور ایران از طریق اینترنت به استخری در کشور روسیه متصل می‌شوید و با قدرت پردازشی خود را با ماینرهایی از سرتاسر جهان به اشتراک می‌گذارید.
انواع پاداش دهی در استخرهای استخراج
روش پرداخت سود ماینینگ توسط استخرهای استخراج می‌تواند متفاوت باشد. استخرهای استخراج بزرگ معمولاً از یکی از شیوه‌های زیر برای پرداخت به کاربران خود بهره می‌برند.
- پرداخت به ازای سهم
- پرداخت نسبی
- پرداخت مبتنی بر امتیاز
- پرداخت به ازای N سهم آخر
پرداخت به ازای سهم (PPS)
در این روش پرداخت سود استخراج، نسبت به میزان توان پردازشی که در اختیار شبکه قرار می‌دهید، به شما سهام اعطا شده و به همان نسبت نیز سود پرداخت خواهد شد. در این روش که کوتاه شده عبارت «Pay Per Share» است، صرف نظر از موفقیت آمیز بودن استخراج بلاک و بدون در نظر گرفتن درآمد استخر، سودی به شما تعلق خواهد گرفت.
در روش پرداخت به ازای سهم، این استخر است که از موجودی خود، سهم استخراج افراد را پرداخت می‌کند. نسخه جدیدتر این روش پرداخت سود، PPS+ نام دارد. کارکرد PPS+ مانند PPS است با این تفاوت که کارمزد تراکنشِ هر بلاک نیز توسط استخر محاسبه می‌شود.
پرداخت نسبی (Proportional)
درست به مانند روشی قبلی، در پرداخت نسبی نیز به نسبت قدرت پردازشی که یک ماینر در اختیار استخر قرار می‌دهد، سود دریافت می‌کند، با این تفاوت که پاداش تنها در صورتی به شما اعطا خواهد شد که یک بلاک ماین شود. در روش نسبی، بلافاصله پس از استخراج یک بلاک، پاداش شما به نسبت سهم شما از قدرت پردازشیِ کلی، به حساب کیف پول‌تان واریز خواهد شد.
به یاد داشته باشید در پرداخت نسبی، با بیشتر شدن تعداد ماینرها در استخر، پاداش دریافتی کمتر می‌شود؛ از طرف دیگر شانس پیدا شدن بلاک و تخصیص پاداش بیشتر خواهد بود.
پرداخت مبتنی بر امتیاز (Score-Based)
پرداخت مبتنی بر امتیاز، روشی است که با هدف جلوگیری از تعویض مداوم استخر ایجاد شده است؛ به عبارت دیگر استخر استخراج نسبت به فعالیت شما، امتیاز به شما می‌دهد و هر چه امتیاز شما در استخر بیشتر باشد به تبع آن پاداش دریافتی نیز بیشتر خواهد شد. در روش پرداخت مبتنی بر امتیاز نیز، پاداش پس از ماین یک بلاک به حساب ماینرها واریز خواهد شد.
پرداخت در ازای N سهم آخر (Pay Per Last N Share)
در این روش پرداخت پاداش ماینینگ، ماینرها ابتدا سهم‌هایی دریافت می‌کنند که در چارچوبی از پیش تعیین‌شده محاسبه می‌شود. بر خلاف دیگر روش‌های پرداخت سود، به سهم‌های خارج از محدوده پاداش تعلق نمی‌گیرد. در روش پرداخت در ازای N سهم آخر، N نشان دهنده آخرین سهم‌های دریافت‌شده تا زمان حل بلاک است.
مثلا اگر N را ده میلیارد سهم در نظر بگیریم، پس از ایجاد یک بلاک، تنها ده میلیارد سهم آخر که به فرایند استخراج پیوسته‌اند، پاداش دریافت می‌کنند. به یاد داشته باشید که N رقمی مشخص نیست اما روش محاسبه آن ضریب ثابتی دارد که به سختی استخراج استخر مرتبط است.
از این روش پرداخت با نام «پرداخت در ازای شانس» نیز یاد می‌شود؛ به این دلیل که در صورت اجرای صحیح آن، ماینرها توانایی محاسبه زمان دقیق پیوستن به استخر را بیابند.
ماینرها در استخر چگونه سود کسب می‌کنند؟
به طور کل دو روش برای کسب سود ماینر استخرها وجود دارد. روش اول داشتن کیف پول و ارسال سود به ماینرها از طریق کیف پول است.
روش دوم، که استخرهای eligius.st و p2pool استفاده می‌کنند، بررسی و رصد میزان سهم دریافتی ماینرها و تنظیم تراکنش برای پرداخت مستقیم جایزه بلاک به ماینرها است. مزیتی که این روش دارد آن است که دیگر بیت کوینی در سرور استخر باقی نمی ماند و نگرانی دزدیده شدن آن را ندارید.
مدل های رایج پرداخت استخرها
- پرداخت به ازای سهم یا PPS هر سهم ثبت شده، مقدار مشخصی بیت کوین می‌ارزد. روش PPS با کارمزد صفر درصد می‌تواند تا 50 بیت کوین کارمزد داشته باشد. این روش برای اپراتورهای استخرها ریسکی و خطرناک است زیرا بیشترین کارمزد را دارد.
- حداکثر پرداخت به اشتراک گذاشته شده به ازای سهم یا SMPPS. همانند روش PPS است اما پرداخت های آن هرگز بیشتر از سود به دست آمده توسط استخر نمی‌شود.
- حداکثر پرداخت به اشتراک گذاشته شده برابر به ازای سهم یا ESMPPS. همانند روش SMPPS است اما پرداخت ها به صورت عادلانه بین تمام ماینرها تقسیم می‌شود.
- پرداخت دارای محدودیت به ازای سهم با بازپرداخت اخیر یا CPPSRB.
- روش نسبی یا Prop. هنگامی که بلاک تولید شود، جایزه بین تمام ماینرها به نسبت سهمی که هرکدام تولید کرده‌اند، توزیع می‌شود.
- پرداخت به ازای N سهم اخیر یا PPLNS. همانند روش Prop است اما به جای تعداد سهم در هر دوره، فارغ از محدودیت های دوره ای به N سهم اخیر می‌پردازد.
- سیستم امتیاز محور یا Score. همانند روش Prop است اما بر اساس زمان ثبت بلاک می‌باشد. هر سهم ثبت شده از زمان شروع دوره فعلی، در تابع زمان t ارزش بیشتری دارد. برای هر سهم، امتیاز مورد نظر با فرمول (score+=exp(t/C به روز رسانی می‌شود. این امر باعث می‌شود که سهم های آتی بیشتر از سهم های اولیه ارزش داشته باشند بنابراین ماینرها به محض اینکه از ماینینگ در استخر دست بردارند، امتیاز آنها از بین می‌رود. جایزه ها به نسبت امتیازات (و نه سهم) محاسبه می‌شود.
سهم هر ماینر چگونه محاسبه می شود؟
سهم، هشی کوچکتر از بلاک هدف با سختی یک می‌باشد. احتمال اینکه هر هش ایجاد شده، سهم مورد تایید باشد، یک در 4 میلیارد است. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، اگر سختی شبکه 2 میلیون باشد، یافتن سهم 2 میلیون بار آسانتر از هش معتبر برای بلاک است و به طور میانگین یافتن هش معتبر برای بلاک، 2 میلیون سهم به طول می‌انجامد.
سهم ها ارزش واقعی ندارند و در شبکه بیت کوین بی ارزش می‌باشند. تنها هش که ارزش دارد، هشی است که کوچکتر از هدف باشد.
چرا سختی استخرها نسبت به سختی بلاک چین متفاوت است؟
زیرا هدف پیگیری و رصد کار انجام شده به شیوه قابل تایید است. اگر استخری از سختی برابر با سختی بلاک استفاده کند، فقط یک سهم در یک بلاک یافت و ایجاد می‌شود و این امر توسط ماینری صورت می‌گیرد که بلاک را حل کند. تمام جایزه به دارنده سهم می‌رسد و دوره پیچیده و طولانی در ارتباط با روش ماینینگ انفرادی به وجود می آید.
برخلاف باور عموم مردم، ماینینگ چیزی نیست که در آن پیشرفت وجود داشته باشد. تمام هش ها شانس برابری برای هش بلاک معتبر دارند. اگر خوش شانس باشید هش بعدی شما همان هش معتبر است. هیچ پیشرفتی حاصل نمی‌شود. هنگامی که در شبکه با سختی کمتری استخراج می‌کنید شانس اینکه هش شما کمتر از شبکه باشد بیشتر می‌شود. با وجود هش کافی، ماینر بالاخره هشی را می‌یابد که کمتر از مقدار هدف شبکه باشد و آن هش نیز کمتر از هدف استخر خواهد بود. هدف های بالاتر فقط برای رصد کسانی است که واقعا کار انجام می‌دهند هم چنین مقدار کار انجام شده توسط آنها می‌باشد، بنابراین پرداخت خوبی به آنها صورت می‌گیرد.
چه چیزی باعث جلوگیری ماینرها از تقلب در ماینینگ می‌شود؟
استخر، الگوی بلاکی که قصد دارید روی آن کار کنید را به شما ارسال می‌کند. باید بلاکی را پیدا کنید که مطابق همان الگویی باشد که استخر برای شما ارسال کرده است، یعنی فقط نانس مطابق با سختی گواه اثبات کار معتبر است زیرا با الگو هماهنگ است. از آنجایی که الگوی بلاک نیز شامل تراکنش می‌باشد و جایزه را به اپراتور استخر انتقال می‌دهد، نمی‌توانید جایزه را سرقت کنید.
ماینینگ انفرادی و استخر ماینینگ
ماینینگ کاملا به کارمزد استخر بستگی دارد. اگر به صورت انفرادی استخراج کنید و انتظار دریافت 5 بیت کوین در روز را داشته باشید به این معنا خواهد بود که به طور میانگین هر ده روز 50 بیت کوین استخراج خواهید کرد. هرچند این امر کاملا تصادفی است. می‌توانید هر روز دو بلاک استخراج کنید و سه هفته متوالی بلاکی استخراج نکنید.
اگر در استخر ماینینگ به استخراج بپردازید مهمترین نکته این است که کارمزد استخر می‌دهید. کارمزد 3 درصدی استخر به این معناست که 3 درصد کمتر به دست می‌آورید. هم چنین اکثر استخرها کارمزد تراکنش نمی‌پردازند. اما از طرف دیگر درآمد شما قابل پیش بینی تر است. به شما به صورت منظم پرداخت انجام می‌شود و این پرداخت زیاد نخواهد بود.
یکی از معایب استخر ماینینگ متمرکزسازی آن است. امروزه اکثر استخرها نودهای مرکزی دارند که می‌توانند مورد حمله واقع شوند و اگر هنگام حمله DDOS به درستی تنظیم نشوند، ماینرها به جای انتقال به استخر دیگر یا ماینینگ انفرادی، بدون فعالیت خواهند بود.
پس به نظر می رسد بهترین گزینه این است که در استخر به استخراج بپردازید مگر آنکه توان محاسباتی بسیار زیاد (نظیر چندین اسیک) داشته باشید.
چگونه می‌توان استخر ماینینگ خود را ایجاد کرد؟
- استخرهای P2Pool و Pushpool گزینه های مناسبی برای ایجاد استخر ماینینگ است.
- این دو استخر خدمات پشتیبانی ارائه می‌دهند و رابط کاربری گرافیکی را باید با ویژگی های مورد دلخواه خود ایجاد کنید.
- استخر P2Pool در حال حاضر تقریبا بلا استفاده می‌باشد هرچند در مقابل حملات نظیر حملات DDOS مقاوم تر است.
- اگر در نظر دارید استخر ماینینگ ایجاد کنید به سرور با پهنای باند بسیار زیاد نیاز دارید زیرا ترافیک بسیار زیادی استفاده می‌کند.
- جذب کاربر ممکن است دشوار باشد اما با وجود ماینینگ ترکیبی، سود حاصل از چنین اقدامی افزایش می‌یابد.
چگونه می‌توان استخر ماینینگ مناسب انتخاب کرد؟
برای انتخاب استخر ماینینگ مناسب باید چه معیارهایی را در نظر بگیرید؟ اکثر معیارهای زیر نظیر کارمزد، اعتبار استخر و سابقه آنها منطقی به نظر می‌رسد.
اپراتور قابل اطمینان استخر
به اعتبار استخر توجه می‌کند. نمی‌خواهید برای افرادی استخراج انجام دهید که از شما کلاهبرداری کنند و پا به فرار بگذارند. این موضوع احتمالا مهم ترین معیاری است که باید بررسی کنید. تحقیقات خود را در اینترنت انجام دهید، در جامعه های کریپتو و ماینینگ سوال بپرسید و ببینید که آیا نظر منفی یا تجربه های شخصی نامناسبی در خصوص استخر مورد نظر وجود دارد یا خیر.
کارمزد منطقی
کارمزدها خود گویای همه چیز هستند. هر چه کارمزد کمتر باشد، پول بیشتری برای شما باقی می‌ماند. استاندارد موجود برای کارمزد استخرها حدود یک درصد می‌باشد بنابراین رقم های نزدیک به یک درصد منطقی هستند.
میزان هش ریت در اختیار استخر
هنگامی که می‌خواهید به استخری بپیوندید قطعا نمی‌خواهید بخشی از استخری باشید که فقط مقدار کمی توان هش بیشتر از شما دارد. شما استخری می‌خواهید که هش ریت زیادی داشته باشد تا مطمئن باشید که بلاک های بسیار زیادی را استخراج خواهد کرد و سودتان منظم باشد.
دوره فعال بودن و مکان سرورها
مکان سرورها به دلیل تاخیر یا لتنسی بسیار مهم است. پس از یافتن بلاک باید در انتشار خبر آن سریع عمل کنید، به ویژه هنگامی که کوینی با هش ریت و سختی ماینینگ زیاد استخراج می‌کنید.
بازه زمانی فعال بودن استخر
دوره فعال بودن نیز موضوع مهمی است. درست همانند وبسایت های معمولی، اگر هنگامی که سرور آفلاین باشد کاربران پول خود را از دست می‌دهند. اگر استخر آفلاین باشد، ماینرها به دلیل آنکه نمی‌توانند چیزی را به بلاک چین اطلاع دهند، پول خود را از دست خواهند داد.
زمانبندی پرداخت
زمانبندی پرداخت نیز یکی از عوامل کم‌اهمیت تر است. این مورد به نظر خود ماینر بستگی دارد. بعضی افراد تعداد پرداخت های کمتر ولی با رقم بیشتر را می‌پسندند و بعضی از افراد نیز پرداخت هایی با مبلغ کم اما تعداد بیشتر را انتخاب می‌کنند. اگر باید یکی از این دو را انتخاب کنید، حالت دوم را ترجیح دهید زیرا ممکن است اتفاقی برای استخر بیافتد و در این شرایط پول زیادی از دست ندهید
تحلیل